چند روز پیش در حال خواندن داستان سیاوش بودم که به این بیت برخوردم:

وز آن پس به موبد بفرمود شاه     که بر چوب ریزند نفت سیاه

برام خیلی جالب بود که نفت سیاه رو فردوسی گفته بود چون تا جایی که دانسته های ذهنم به من می گفت نفت چند قرنی بیشتر نمیشه که شناخته شده از یکی از دوستان فرهیخته و دانشمندم جناب آقای بهزاد (وبلاگ اشک شبنم و راز گل سرخ! یا به عبارتی تو لیست پیوندهای وبلاگم تاریخ-فرهنگ و هنر و ادبیات ) خواستم که اگه میشه برام یه توضیحی در این باره بدن و اینجا پاسخ این عزیز:

تاآنجاکه آگاهی دارم ریشه ی واژه ی "نفت " ازواژه ی اوستایی " نپتـــا " گرفته شده است. کلدانیان واعراب آنرااززبان "ماد" ی گرفته و : " نفتا ـ نفطا ـ ونفط " خوانده اند درزبان کهن فرانسه ویونانی هم نفت نامیده میشودبه معنی روغن شرقی

همانسانکه می دانیددرزبان انگلیسی هم " پیترولیوم " گویندبه معنی ماده ویاسنگ روغنی.

اقوام متمدن دوران باستان (بویژه آریایی هاـ سومری ها ـ بابلی هاـ وآشوری ها) در حدود4500سال پیش درسرزمین بین النهرین (عراق کنونی وبخشهای جنوبی ایران) بابرخی ازموادنفتی که ازدریاچه های قیرکه اززمین می جوشیدآشنایی داشته اند. رومی هاویونانی هابرای اندودکردن کشتی ها(ضدآب) قیرونفت سیاه سنگین بکارمی بردند. سابقه ی اکتشاف نفت درایران هم به 4500سال پیش می رسدـ قیراندودکردن کشتی هاساختمانهاوپشت بامهاوگاهی برای سوخت واندودکردن مردگان ویازخمهاازاین مواداستفاده میکردند. دربعضی ازمعابدوآتشکده های ایران باستان برای افروختن آتش مقدس گازطبیعی بکار می شد. درزمان نادرشاه ودرجنگ باسپاهیان هند، مشعل های نفتی ولوازم قیرآلودکاربردزیادی داشته است.

آری فردوسی بزرگ درداستان سیاوش از " نفت سیاه " وشعله های سرکش آن به روشنی نام برده است. درادامه ی داستان نفت گفتنی ست که این مایع زندگی بخش (وبعبارتی دیگربلای زندگی امروزه بخاطرعوارض جانبی اش وآلودگی هواومحیط زیست) اززمانهای بسیاردوربصورت قیرونفت سیاه (نفت سنگین سیاه ژله ای ماننددرمناطق گرمسیر) دردسترس انسانهابوده است. خاطروجودفشاردراین ماده ازدیربازدرمناطق نفتخیزبصورت خودجوش درست همانندآب چشمه های طبیعی جوشیده وخودبخودبالامی اومده وگاهی فوران هم داشته.  کاربردنوین نفت ازاوایل قرن نوزده میلادی آغازشده وامروزه پالایشگاههای بزرگی مشغول استخراج وتصفیه می باشند. اگرفردوسی وسایرکتب قدیمی ازنفت نام می برندبخاطرآنست که این ماده دراون زمانهانیزدردسترس بوده امانه بصورت پالایش یافته ی امروزی ، چیزی بوده بسیاربدبوو روغنی ،سنگین وسیاه. امروزه نیزماگاهی درروزنامه هامی بینیم وازرسانه هامیشنویم که درفلان منطقه ی آبادان ویامناطق دیگرازمنزل یاازباغی و...چشمه ی نفت سیاه بیرون میاد(درسالهای اخیردوسه بارشخصادرروزنامه هادیده ام) درقدیم هم چنین بوده. دریاچه های قیرعراق وسایرمناطق هم ازجوشیدن این موادبوجودآمده است. این بودازتوصیف کمالات وفضایل نفت که طلای سیاه می نامند.

بسیار تشکر می کنم از ایشون و از دوستان دیگر هم دعوت می کنم که اگر نظری دارند ما رو مستفیض کنند.